مطالعة جامعه‌شناختی پیامدهای اقتصادی بازار و تجارت مرزی (اتنوگرافی انتقادی بازار مرزی بانه)

در این مقاله، پیامدهای اقتصادی ظهور و گسترش بازارهای مرزی از منظر درک، تفسیر و تجربة مردم بررسی می­شود. واقعیت آن است که بازارهای مرزی مناطق کردنشین ایران، بعد از تحولات عراق در یک دهة اخیر رونق و شکوفایی زیادی پیدا کرده‌اند. از این‌رو، مطالعة پیامدهای ظهور و گسترش این نوع بازارها، از دیدگاه جامعه‌شناختی حائز اهمیت بسیار است. با توجه به هدف مذکور، در بخش نظری مطالعة حاضر، از دیدگاه انتقادی نظریه‌پردازانی مانند بوردیو، زیمل، پولانی و سندل استفاده شده و در بخش روشی نیز متناسب با پارادایم انتقادی، اتنوگرافی انتقادی به­کار رفته است. جامعة مورد مطالعه بازار مرزی بانه است. در این مطالعه، با استفاده از نمونه‌گیری نظری و روش‌های مصاحبه، گفت­وگو، فوکوس گروه و تحلیل اسنادی، اطلاعات تحقیق جمع‌آوری شد. یافته‌ها نیز به روش کدگذاری باز و محوری تحلیل شدند و در دو سطح توصیفی و تحلیلی ارائه شدند. در سطح توصیفی، ارائۀ یافته‌ها در دو مقولة محوری تاریخ تجارت و بازار مرزی در بانه و نیز رشد و گسترش فضاهای تجاری و مصرفی صورت گرفت. نتایج نشان داد از نظر پاسخگویان، مهم‌ترین پیامدهای اقتصادی بازار و تجارت مرزی عبارت‌اند از خدماتی­شدن جامعه، افزایش مهاجرپذیری، هژمونیک­شدن پول، تضعیف شیوه‌های تولید سنتی، تضعیف طبقۀ متوسط، پیدایش قشر تاجر سرمایه‌دار نوظهور، افزایش فاصلة اقتصادی و کالایی­شدن فضا. در پایان مقاله، ارتباط یافته‌های پژوهش حاضر با تحقیقات پیشین و مبانی نظری تحلیل می­شود.